W wieku 75 lat w Krakowie zmarł Adam Zagajewski, jeden z najważniejszych polskich poetów współczesnych, laureat Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego z 2009 r.
Adam Zagajewski - poeta, prozaik, krytyk literacki i eseista, urodził się w 1945 roku we Lwowie. Studiował psychologię i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów w zakresie psychologii w latach 1968-1975 pracował jako asystent w Instytucie Nauk Społecznych AGH; studia filozoficzne ukończył w 1970 r.
Jako poeta debiutował w 1968 roku. Był współzałożycielem Grupy Poetyckiej "Teraz" oraz, wraz z Julianem Kornhauserem, współautorem głośnego programu ideowo-artystycznego formacji poetyckiej Nowa Fala. Związany z opozycją demokratyczną, po proteście wobec projektowanych przez reżim komunistyczny zmian w Konstytucji PRL, został w 1975 roku objęty zakazem druku. W 1976 roku współtworzył i redagował niezależne pismo "Zapis". W 1982 roku wyjechał do Paryża, gdzie współpracował z miesięcznikiem "Kultura" i "Zeszytami Literackimi". Od 1988 wykładał na uniwersytecie w Houston w USA. Do Polski powrócił w roku 2002.
Opublikował zbiory wierszy m.in.: "Zapis", "Sklepy mięsne", "Petit", "Jechać do Lwowa", "Płótno", "Dzikie czereśnie", "Ziemia ognista", "Trzej aniołowie", "Powrót", „Niewidzialna ręka”, „Asymetria”, „Lotnisko w Amsterdamie / Airport in Amsterdam”, „Prawdziwe życie”; powieści: "Ciepło, zimno", "Słuch absolutny" i "Cienka kreska"; zbiorów esejów i opowiadań: "Drugi oddech", "Solidarność i samotność", "Dwa miasta i "Obrona żarliwości". Jest laureatem licznych międzynarodowych nagród literackich, w tym niemieckich: im. N. Lenaua, im. H. Bienka, Fundacji im. Konrada Adenauera. W roku 2008 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Poezja Adama Zagajewskiego, początkowo "antypoetyczna" i wierna dyrektywie "mówienia wprost", zwięzła, prosta, surowa w wyrazie i zdyscyplinowana emocjonalnie, począwszy od tomu "Jechać do Lwowa" przeradza się w lirykę filozoficzną o skomplikowanej metaforyce i bogatej symbolice, osadzonej w problematyce tradycji i tożsamości kultury europejskiej, w której ważną rolę odgrywa tajemnica wpisana w przeżywanie współczesności i mityzacja rzeczywistości. Sam Zagajewski definiuje poezję jako sztukę układania i przetwarzania wyrażeń myślowych, jednocześnie odnosząc się z dużym dystansem do własnej twórczości.
Toruńsko-getyńską Nagrodę im. Samuela Bogumiła Lindego artysta odebrał 13 grudnia 2009 r. w Ratuszu Staromiejskim. Jego współlaureatem był niemiecki poeta, tłumacz i eseista Durs Grünbein. Nagroda przyznawana jest ludziom słowa z Polski i Niemiec za znoszenie barier pomiędzy dwoma narodami. W wywiadzie dla Toruńskiego Informatora Kulturalno-Artystycznego „Ikar” (nr ze stycznia 2010 r.) Adam Zagajewski tak odniósł się do idei nagrody:
Spędziłem pierwszą część młodości w Gliwicach, mieście, które miało bardzo wiele śladów niemieckich. Na początku to mnie irytowało, nie potrafiłem sobie z tym poradzić. Gdy trochę podrosłem, zrozumiałem, że Niemcy to nie tylko III Rzesza, ale też wielka kultura: muzyka, poezja, filozofia. Od bardzo wielu lat lektury niemieckie, obcowanie z niemiecką muzyką to rzeczy dla mnie bardzo centralne. Zawsze się cieszę, gdy widzę, że dochodzi do dialogu, do porozumienia. (…) Więc rzeczywiście ta nagroda dla mnie jest czymś bardzo sympatycznym przez to, że to jeden z niezliczonych elementów rozpisanego na mnóstwo głosów dialogu polsko-niemieckiego.
Fot. Magdalena Kujawa
