Unikalny skarb numizmatyczny powrócił do Torunia po latach zaginięcia i międzynarodowej akcji odzyskiwania. Ta niezwykła moneta z 1813 roku nie tylko przywraca blask muzealnym zbiorom, ale także symbolizuje owocną współpracę między Polską a Australią.
- Toruńskie Muzeum Okręgowe wzbogacone o historyczną monetę z dalekiej Australii
- Wartość dziedzictwa i międzynarodowa współpraca na rzecz kultury w Toruniu
Toruńskie Muzeum Okręgowe wzbogacone o historyczną monetę z dalekiej Australii
Do Muzeum Okręgowego w Toruniu wrócił wyjątkowy eksponat – moneta Holey Dollar z 1813 roku, która przez wiele lat była zagubiona poza granicami Polski. Ten unikatowy numizmat, uznawany za najstarszy środek płatniczy wyprodukowany na terenie Australii, odnalazł się dzięki wspólnym działaniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz australijskich służb ścigania.
Moneta ta ma niezwykłą historię – powstała poprzez przerobienie srebrnego dolara hiszpańskiego z 1777 roku, co czyni ją symbolem narodowym australijskiej numizmatyki. Choć nigdy nie była używana w codziennym obrocie, jej wartość kolekcjonerska dziś przekracza 2 miliony złotych, a historia jej odzyskania dodatkowo podnosi jej prestiż.
Wartość dziedzictwa i międzynarodowa współpraca na rzecz kultury w Toruniu
Jak podkreśla Marta Cienkowska, podsekretarz w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, odzyskanie tak cennego przedmiotu to nie tylko sukces śledczych, ale również ważny element strategii ochrony polskiego dziedzictwa. „Jesteśmy jednym z pionierów w Europie jeśli chodzi o restytucję dóbr kultury” – zaznacza Cienkowska, dodając, że historia monety przypomina fascynującą opowieść detektywistyczną.
Z kolei Rafał Pietrucień, zastępca Prezydenta Miasta Torunia, wyraził radość z powrotu tego skarbu do miasta. Przypomniał on o związku monety z kolekcją Walerego Amrogowicza – toruńskiego kolekcjonera, który jeszcze przed II wojną światową przekazał swoje bogate zbiory Towarzystwu Naukowemu w Toruniu. „To dzień, kiedy wyraźnie widzimy zjednoczenie kultur australijskiej i polskiej” – podkreślił Pietrucień.
Moneta przetrwała burzliwe dzieje XX wieku, w tym dwie wojny światowe oraz okres komunizmu. Niestety została skradziona wraz z innymi numizmatami między 2008 a 2017 rokiem. Po długim śledztwie zakończonym sukcesem w 2022 roku Holey Dollar odzyskano na terenie Australii, a oficjalne przekazanie nastąpiło 29 kwietnia 2025 roku.
Warto zaznaczyć, że to nie jedyny taki przypadek – już w listopadzie 2023 roku do toruńskiego muzeum wróciło osiem innych cennych monet pochodzących ze skradzionych zbiorów. To dowód na skuteczność działań MKiDN oraz organów ścigania w ratowaniu polskiego dziedzictwa kulturowego.
Fotografia: © UMT 2025, autor: Sławomir Kowalski, licencja: CC BY-NC 4.0
UM Toruń
