UM Toruń: Kwiaty na 250. urodziny Lindego

Z okazji przypadającej 24 kwietnia 2021 r. 250. rocznicy urodzin pochodzącego z Torunia wybitnego polskiego językoznawcy Samuela Bogumiła Lindego, przedstawiciele miasta złożyli kwiaty pod pomnikiem przy Książnicy Kopernikańskiej oraz tablicą pamiątkową na ul. Małe Garbary.

Wiązanki złożyli w imieniu mieszkańców: prezydent Torunia Michał Zaleski, radny Wojciech Klabun oraz członek kapituły Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. S.B. Lindego prof. Radosław Sioma.

Samuel Bogumił Linde , syn imigranta ze Szwecji Jana Jacobsena Lindego, urodził się w Toruniu w 1771 roku, w nieistniejącej już dziś kamienicy na Małych Garbarach. Był najmłodszym synem Jana Jacobsena Lindego, imigranta ze Szwecji, ślusarskiego majstra i rajcy miejskiego. W naszym mieście kształcił się w Szkole Nowomiejskiej oraz w protestanckim Gimnazjum Akademickim. Następnie studiował teologię i filologię w Lipsku. Dziełem jego życia jest 6-tomowy Słownik języka polskiego - pierwszy jednojęzyczny słownik polszczyzny. Zawierał on 60 tys. haseł. Praca nad nim trwała 10 lat, a wydawano go w latach 18071814. Jak podają źródła, wysiłek ten odbywał się tak kosztem jak osobistym trudem (Joanna Olkiewicz Od A do Z, czyli o encyklopediach i encyklopedystach). Warto zwrócić uwagę, że Linde wyprzedził samych braci Grimm, którzy swój renomowany słownik języka niemieckiego zaczęli wydawać dopiero w 1854 roku. Dzieło Lindego miało kilka wznowień i odegrało ważną rolę kulturotwórczą w pozostającej pod zaborami XIX-wiecznej Polsce.

- Słownik Lindego jest wybitnym dokonaniem leksykografii, o charakterze naukowym, powstającym pod wpływem nowych idei językoznawstwa europejskiego, z uwzględnieniem badań porównawczych, historii języka czy etymologii. Materiałem był przede wszystkim język potoczny stwierdza prof. Radosław Sioma z Instytutu Literaturoznawstwa UMK.

Co ważne, Samuel Bogumił Linde nie ograniczał się wyłącznie do działalności o charakterze naukowym. Brał także czynny udział w życiu politycznym. Leżały mu na sercu również kwestie związane z nauczaniem. Był m.in. członkiem Izby Edukacyjnej, zajmującej się sprawami oświaty Księstwa Warszawskiego, a także jednym z organizatorów i pierwszych wykładowców Uniwersytetu Warszawskiego. Zmarł w 1847 r.

Nagroda dla twórców słowa

Aby uhonorować wybitnego obywatela, imię Samuela Bogumiła Lindego nadano przyznawanej od 1996 r. Nagrodzie Miast Partnerskich Torunia i Getyngi, którą otrzymują ludzie słowa, przyczyniający się swoją twórczością do znoszenia barier pomiędzy narodem polskim i niemieckim.

- W Toruniu staramy się pielęgnować pamięć o naszych wybitnych obywatelach i dbać o to, by idee przez nich głoszone wciąż były żywe wśród mieszkańców. Samuel Bogumił Linde uczy nas, jak ważna jest dbałość o mowę ojczystą, nagroda jego imienia zaś promuje tych, którzy w operowaniu słowem osiągnęli mistrzostwo podkreśla prezydent Torunia Michał Zaleski.

Nagroda miała już 25 edycji i wpisała się w polski i niemiecki pejzaż literacki. Wręczana jest co roku - na zmianę w Toruniu i Getyndze. Co ważne, wśród jej laureatów jest kilku późniejszych noblistów: Wisława Szymborska, Herta Müller, Olga Tokarczuk i Günter Grass. W ubiegłym roku nagrodzone zostały Dorota Masłowska oraz Dea Loher, jednak z powodu pandemii wręczenie tego wyróżnienia odbędzie się dopiero w 2021 roku, w ramach Getyńskiej Jesieni Literatury. Wydarzenie zaplanowano w formie hybrydowej lub będzie transmitowane za pośrednictwem internetu do Torunia.

Świętowanie z kulturą

W związku 250. rocznicą urodzin Lindego w Toruniu zaplanowano szereg wydarzeń upamiętniających tę postać. Dwukrotnie (15 i 22 maja) odbędzie się Historyczny Rajd Rowerowy śladami S. B. Lindego organizowany przez Stowarzyszenie Go Sport. W maju i czerwcu Galeria Rusz na swoich bilbordach oraz na nośnikach citylight i w pojazdach komunikacji miejskiej przygotuje akcję plastyczną pod hasłem Słownik Lindego wg Galerii Rusz”. Również 28. Festiwal Muzyki Krajów Bałtyckich Probaltica nawiąże do rocznicy, proponując hasło przewodnie imprezy: Języki morza”. W zależności od sytuacji epidemicznej Fundacja Europejskiej Akademii Sztuki zorganizuje festiwal 1-16 maja lub 4-20 czerwca. W późniejszych terminach zaplanowano również sesję popularnonaukową Samuel Bogumił Linde - w 250. rocznicę urodzin”, zorganizowaną przez Towarzystwo Miłośników Torunia oraz wystawę edukacyjną poświęconą autorowi słownika, na którą złożą się ilustrowane postery z tekstem oraz eksponaty prezentowane w gablotach. Zaplanowano również popularnonaukowe, bogato ilustrowane wydawnictwo Samuel Bogumił Linde - wybitny Torunianin. Wszystkie te wydarzenia zgłoszone zostały w ramach zorganizowanych przez miasto konkursów.

Fot. Wojtek Szabelski

Urząd Miasta Torunia,

torun.pl/pl/kwiaty-na-250-urodziny-lindego