Rondo Toruńskich Polarników - kapsuła z 225 nazwiskami i hołd dla toruńskich badaczy

Na niewielkim rondzie przy kampusie UMK zapadła cisza przerywana oklaskami i wspomnieniami. W Toruniu odsłonięto nazwę upamiętniającą pracę naukowców związanych ze Stacją Polarną UMK, a w osi skrzyżowania zakopano kapsułę z listą tych, którzy przez pół wieku tworzyli tamtejszą historię. Ceremonia nadała miejscu nowy sens - od dziś to przystanek pamięci dla całego środowiska naukowego.

• Rondo Toruńskich Polarników jako miejsce pamięci i kapsuła czasu
• Nowa nazwa w topografii Torunia przypomina o badaniach UMK
• Stacja Polarna UMK - od pierwszych wypraw do dziś

Rondo Toruńskich Polarników jako miejsce pamięci i kapsuła czasu

Podczas uroczystości, która odbyła się 3 grudnia 2025 roku, rondo u zbiegu ulicy Gagarina i Szosa Okrężna otrzymało oficjalną nazwę Rondo Toruńskich Polarników. W osi skrzyżowania wmurowano tubę-pamiątkę zawierającą 225 nazwisk osób uczestniczących w ekspedycjach i pracach stacji polarnej przez pięć dekad. To symboliczne zakotwiczenie pamięci ma przypominać o długiej i systematycznej obecności toruńskich naukowców na Spitsbergenie.

“Dzisiaj bardzo uroczysty moment i bardzo ważny z punktu widzenia miasta Torunia, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, ale również Uniwersyteckiej Stacji Polarnej.”
— Paweł Gulewski, prezydent Torunia

Uchwałę o nadaniu nazwy radni podjęli jednomyślnie podczas sesji 12 czerwca 2025 roku. Wniosek zgłosili m.in. Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki oraz Rektor UMK prof. dr hab. Andrzej Tretyn; pozytywne opinie wsparli także Prezydent Miasta oraz Towarzystwo Miłośników Torunia.

Nowa nazwa w topografii Torunia przypomina o badaniach UMK

Przemówienia podczas odsłonięcia łączyły zwykłą dziękczynność z refleksją nad skalą naukowego dorobku. Przewodniczący Rady Miasta, Łukasz Walkusz, przypomniał, że nadanie nazwy ma też wymiar promocyjny - podkreśla naukowy charakter miasta i związki z wyprawami polarnymi UMK.

“To oczywiście ma taki symboliczny związek z 50-leciem istnienia stacji polarnej UMK na Spitsbergenie, ale jest także wspólnym hołdem i podziękowaniem dla tych wszystkich pokoleń toruńskich polarników.”
— Łukasz Walkusz, Przewodniczący Rady Miasta Torunia

Kierownik Stacji Polarnej UMK na Spitsbergenie, dr hab. Ireneusz Sobota, prof. UMK, podkreślił emocjonalny wymiar gestu i związek placówki z Toruniem. W swojej wypowiedzi oraz w liście umieszczonym w kapsule zwrócił uwagę na ludzi jako oś tej historii.

“Myślę, że pierwsze takie rondo w Polsce. Toruń ma swoich polarników, a polarnicy mają to swoje rondo.”
— dr hab. Ireneusz Sobota, prof. UMK

Fragment listu w kapsule zaczyna się słowami:

“Od pięciu dekad Stacja Polarna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Spitsbergenie jest miejscem, gdzie spotykają się ludzie, wiatr i czas.”
— fragment listu dr hab. Ireneusz Sobota, prof. UMK

Stacja Polarna UMK - od pierwszych wypraw do dziś

Historia badań w rejonie Kaffiøyry sięga lat przedwojennych, a toruńskie ekspedycje rozpoczęły się na dobre w 1975 roku. Pierwsza toruńska wyprawa zainicjowała stałą obecność naukową, a pod morenami lodowca Aavatsmarka postawiono konstrukcję, która stała się zaczątkiem działającej do dziś stacji. Przez lata prowadzone tu były badania glacjologiczne, hydrologiczne, geomorfologiczne i klimatologiczne. Do tej pory zrealizowano około 55 wypraw, a prace kolejnych pokoleń naukowców dokumentują ponad pół wieku badań.

W materiałach przypomniano także wcześniejsze badania z 1938 roku i publikacje z lat 60. i 70., które ukształtowały wiedzę o formach i procesach glacjalnych regionu.

Miejsce to pełni dziś podwójną rolę - jest zapleczem naukowym dla ekspedycji UMK oraz nośnikiem pamięci o ludziach, którzy tę pracę tworzyli. Nazwa ronda i kapsuła mają utrzymać te wątki w miejskiej świadomości.

Dla mieszkańców i studentów nowe rondo to nie tylko nazwa na mapie - to wizualne przypomnienie o związku Torunia z badaniami polarnymi oraz sygnał, że nauka i tradycja znalazły swoje miejsce w przestrzeni miejskiej. Warto podejść, odczytać tablicę i zajrzeć w oś ronda - to prosty sposób, by zobaczyć, jak daleko sięga wpływ lokalnych instytucji badawczych.

na podstawie: MZD Toruń.